ویروس پاپیلومای انسانی یا به اختصار HPV (human papillomavirus) یکی از عفونت‌های بسیار متداول در بدن انسان است که از طریق آمیزش جنسی و تماس مستقیم بین پوست منتقل میشود. این ویروس معمولا بی‌خطر است و خودش از بین می‌رود اما برخی از گونه‌های آن ممکن است باعث سرطان یا زگیل ناحیه تناسلی شوند.
بیش از ۱۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی وجود دارد که حدود ۴۰ نوع آن باعث بروز عفونت در ناحیه تناسلی و ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند؛ این نواحی شامل فرج، واژن، دهانه رحم، مقعد، مهبل، آلت تناسلی و کیسه بیضه و همچنین دهان و گلو می‌شوند. این نوع از HPV در طول تماس جنسی منتقل میشود. برخی دیگر از انواع HPV ممکن است باعث زگیل در ناحیه دست و پا شوند اما این ویروس‌ها از طریق آمیزش جنسی منتقل نمی‌شوند.
بروز HPV در ناحیه تناسلی بسیار شایع و متداول است. در حقیقت، اکثر افرادی که آمیزش جنسی دارند حداقل یک‌بار به این ویروس مبتلا شده‌اند. HPV در اکثر افراد نشانه‌ای ندارد و فرد کاملا سالم است و به همین دلیل معمولا متوجه وجود چنین ویروسی در بدن خود نمی‌شود. اکثر HPVها در ناحیه تناسلی اصلا خطرناک نیستند و خودبه‌خود از بین می‌روند. اما برخی از آنها ممکن است باعث بروز زگیل‌های تناسلی و برخی گونه‌های مشخص سرطان شوند.
دو گونه HPV (گونه‌های ۶ و ۱۱) باعث بسیاری از زگیل‌های تناسلی می‌شوند. زگیل‌ها به‌عنوان HPV کم‌خطر در نظر گرفته شده و باعث ابتلای فرد به سرطان و دیگر مشکلات جدی مربوط به سلامتی انسان نمی‌شوند. با این حال، حداقل تعداد مشخصی از انوع HPV در بعضی مواقع ممکن است باعث بروز سرطان در فرد شوند. به‌ویژه دو گونه از این ویروس یعنی گونه‌های ۱۶ و ۱۸ منجر به اکثر سرطان‌ها می‌شوند. این نوع از ویروس‌ها HPVهای پرخطر نامیده می‌شوند. سرطان دهانه رحم در اکثر موارد به دلیل بروز HPV است اما این ویروس باعث سرطان‌های دیگر مانند سرطان رحم، واژن، مهبل، فرج، دهان و گلو نیز میشود.
برای HPV درمان قطعی و مشخص وجود ندارد اما شما می‌توانید تاثیرات منفی این ویروس را روی سلامتی خود به حداقل برسانید یا کلا آنها را از بین ببرید. برای محافظت از شما در برابر ابتلا به برخی از گونه‌های HPV واکسن وجود دارد. متخصصان این حوزه میتوانند زگیل‌های ناحیه تناسلی را از ناحیه مورد نظر بردارند. HPVهای پرخطر را می‌توان پیش از اینکه تبدیل به سرطان بشوند درمان کرد؛ به همین دلیل هم است که پزشکان تاکید زیادی روی انجام منظم آزمایش‌های پاپ اسمیر و HPV دارند. گرچه استفاده از کاندوم و دیگر انواع ابزارهای پیش‌گیرانه، نمی‌توانند به‌طور کامل از بروز HPV جلوگیری کنند اما خطر ابتلا به این ویروس را کاهش می‌دهند.
HVP خیلی ساده در طول یک تماس یا آمیزش جنسی از فرد مبتلا به فرد دیگر منتقل میشود. یادمان باشد این انتقال بین دو پوست انجام میشود پس حتما نباید آمیزش به‌طور کامل صورت بگیرد تا ویروس منتقل شود. HPV یکی از رایج‌ترین بیماری‌های آمیزشی (STD) است و در اکثر موارد مشکل خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند.
اکثر افراد مبتلا به HPV هیچ علامت یا مشکلی ندارند. اما همان‌طور که گفتیم برخی از انواع HPV باعث زگیل‌های ناحیه تناسلی و برخی دیگر باعث سرطان می‌شوند.
متاسفانه در اکثر افرادی که مبتلا به گونه پرخطر HPV هستند هیچ نشانه یا علامت عفونتی وجود ندارد تا اینکه مشکلات سلامتی جدی در او بروز کند. به همین دلیل است که آزمایش‌های منظم و دوره‌ای از اهمیت فراوانی برخوردارند. در بسیاری از موارد، می‌توان با یافتن تغییرات غیرعادی در سلول‌ها، از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد. این تغییرات اگر جدی گرفته نشوند منجر به سرطان خواهند شد.در آزمایش پاپ اسمیر این سلول‌های غیرعادی در رحم و ناحیه تناسلی شناسایی می‌شوند. البته آزمایش پاپ اسمیر آزمایش مخصوص شناسایی سرطان یا حتی HPV نیست، اما در آن تغییرات غیرعادی سلولی نمایان می‌شوند. پزشک شما این تغییرات را به‌راحتی تشخیص داده و از این طریق از بروز سرطان جلوگیری میشود. هیچ آزمایشی برای تشخیص HPV پرخطر در ناحیه آلت تناسلی یا گلو وجود ندارد و اصولا ابتلا به HPV هیچ نشانه‌ای در برندارد. اگر این ویروس تبدیل به سرطان شود، آن‌وقت برخی از علائم نمایان می‌شوند که برخی از آنها عبارتند از:
– سرطان آلت تناسلی ممکن است دارای علائمی مانند تغییر در رنگ یا ضخامت آلت تناسلی یا درد زیاد در این ناحیه باشد.
– سرطان مقعد ممکن است دارای علائمی مانند خونریزی در ناحیه مقعد، درد، خارش و تغییر در عادات مربوط به تخیله باشد.
– سرطان رحم ممکن است دارای علائمی مانند تغییر در رنگ و ضخامت پوست دهانه رحم، درد مزمن، خارش یا وجود توده در ناحیه مورد نظر باشد.
– سرطان گلو ممکن است دارای علائمی مانند درد ممتد در ناحیه گلو و گوش، سرفه‌های مداوم، مشکل یا درد در تنفس یا هضم و کاهش وزن یا وجود توده در گردن باشد.
اگر چنین علائمی داشتید سریع به پزشک متخصص مراجعه کنید.
HPV پرخطر سلول‌های عادی را تبدیل به سلول‌های غیرعادی می‌کند. این سلول‌های غیرعادی ممکن است به‌مرور زمان باعث بروز سرطان شوند. HPV پرخطر در اکثر مواقع روی سلول‌های ناحیه دهانه رحم اثر می‌گذارد اما ممکن است باعث بروز سرطان در نواحی آلت تناسلی، واژن، مقعد، دهانه رحم و گلو نیز بشود.خوش‌بختانه اکثر افراد بدون هیچ نوع بروز مشکل در سلامتی‌شان از این ویروس رهایی پیدا میکنند. هنوز معلوم نیست چرا عده‌ای دچار عفونت‌های HPV طولانی‌مدت، تغییرات سلولی پیش‌سرطانی یا سرطان می‌شوند، اما آن‌چه مشخص است، ابتلا به یک بیماری دیگر که مقابله بدن با عفونت‌ها را دشوار می‌کند، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد. سیگار کشیدن نیز احتمال اینکه HPV تبدیل به سرطان دهانه رحم شود را افزایش می‌دهد.
درمان قطعی و مشخص برای HPV وجود ندارد. گرچه سال‌ها طول می‌کشد تا سرطان خود را نشان دهد اما پیش از اینکه سلول‌های غیرعادی تبدیل به سرطان دهانه رحم شوند، به‌راحتی قابل شناسایی و درمان هستند. البته اکثر قریب به اتفاق عفونت‌های HPV موقت‌اند و اصلا نگران‌کننده نیستند، بنابراین دلیلی ندارد که دائما نگران ابتلا به HPV باشید. فقط یادتان باشد از آزمایش‌های دوره‌ای مانند آزمایش‌های پاپ اسمیر و HPV غافل نشوید.
زگیل‌های ناحیه تناسلی زائده‌های بی‌گزندی هستند که روی پوست نواحی تناسلی بدن به وجود می‌آیند. اکثر زگیل‌های ناحیه تناسلی به دلیل گونه‌های ۶ و ۱۱ HPV بروز میکنند. این زگیل‌ها برآمدگی‌های گوشتی و نرم و شبیه گل‌کلم‌های کوچک هستند. زگیل‌های ناحیه تناسلی درد ندارند و مانند زگیل‌های روی دست یا پا قابل برداشتن و درمان هستند. فقط پزشکان متخصص میتوانند این نوع زگیل‌ها را تشخیص دهند چراکه زگیل‌های ناحیه تناسلی شباهت زیادی به دیگر انواع مشکلات پوستی دارند. خوش‌بختانه این زگیل‌ها خطرناک نیستند و منجر به سرطان نمی‌شوند، به همین دلیل هم است که به آنها HPV کم‌خطر می‌گویند.
واکسن HPV ساخته شده و می‌تواند شما را در برابر بیشتر گونه‌های HPV محافظت کند. این واکسن‌ها احتمال بروز گونه‌های ۱۶ و ۱۸ را کاملا از بین می‌برند. همچنین احتمال بروز گونه ۲ HPV را که باعث ۷۰ درصد سرطان‌های دهانه رحم است از بین می‌برد. این واکسن‌ها از شما در برابر گونه‌های ۶ و ۱۱، که عامل اصلی ۹۰ درصد زگیل‌های تناسلی‌اند، محافظت میکنند. همچنین برخی از این واکسن‌ها احتمال بروز ۵ گونه دیگر HPV (یعنی گونه‌های ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸) را که باعث سرطان‌های نواحی تناسلی می‌شوند به صفر می‌رسانند.انجام یک دوره کامل واکسیناسیون HPV شش ماه زمان می‌برد. در افراد ۱۵ تا ۲۶ سال این واکسن در سه نوبت زده میشود. نوبت دوم پس از ۲ ماه از نوبت اول انجام شده و نوبت سوم ۴ ماه پس از نوبت دوم انجام میشود. در افراد ۹ تا ۱۴ سال، واکسیناسیون در ۲ نوبت انجام شده و نوبت دوم پس از ۶ ماه از نوبت اول انجام میشود.
این مسئله را باید به دو بخش نقسیم کرد: توانایی بارداری و اثر روی دوران بارداری زن. خوش‌بختانه در هر دو حالت ویروس HPV در اکثر مواقع هیچ تاثیری روی توانایی بارداری فرد و دوران بارداری نمی‌گذارد. البته این موضوع در مورد انواع کم‌خطر HPV صادق است و در مورد سرطان‌های مرتبط باید براساس مورد تصمیم‌گیری و اظهار نظر شود.
